W ocenie – oceniają zdolności kredytową – banki uwzględniają nie tylko terminowe spłaty zobowiązań, ale także profil zawodowy, rodzaj zatrudnienia oraz specyficzne cechy branż, które mogą nieść większe ryzyko zatrudnienia i utrudniać uzyskanie korzystnych warunków kredytowych. Poniżej przedstawiam listę zawodów, sektorów oraz czynników zawodowych, które mogą negatywnie wpłynąć na scoring kredytowy, mimo że nie wynikają one z historii spłat.
Negatywne czynniki zawodowe wpływające na scoring kredytowy
1. Branża rozrywkowa i artystyczna
- Przykłady zawodów: aktor, muzyk, tancerz, freelancer kreatywny.
- Powód obniżonego scoringu: Praca w branży rozrywkowej często opiera się na krótkoterminowych kontraktach, co dla banku oznacza brak stabilnych i przewidywalnych dochodów. Dochody osób w tej branży mogą być sezonowe lub zmienne, co sprawia, że są mniej wiarygodni z punktu widzenia długoterminowych zobowiązań kredytowych.
2. Prace sezonowe i branża turystyczna
- Przykłady zawodów: przewodnik turystyczny, instruktor narciarski, animator.
- Powód obniżonego scoringu: Sektor turystyczny, zwłaszcza w Polsce, charakteryzuje się silną sezonowością, co oznacza, że zarobki pracowników mogą znacząco się różnić w ciągu roku. Banki mogą postrzegać te zawody jako mniej stabilne, co zmniejsza zdolność kredytową tych osób.
3. Praca na umowach cywilnoprawnych lub kontraktach krótkoterminowych
- Przykłady zawodów: różni specjaliści wykonujący zadania na umowach o dzieło lub zlecenie.
- Powód obniżonego scoringu: Umowy cywilnoprawne są uznawane za mniej stabilne niż umowy o pracę, ponieważ często nie gwarantują długoterminowego zatrudnienia ani stałego dochodu. Kredytobiorcy pracujący na takich umowach mają obniżoną zdolność kredytową, chyba że są w stanie wykazać długi, nieprzerwany okres zatrudnienia.
4. Branża gastronomiczna i hotelarska
- Przykłady zawodów: kelner, barman, kucharz.
- Powód obniżonego scoringu: Pracownicy gastronomii i hotelarstwa często pracują na zmiany, mają elastyczne grafiki i uzyskują część dochodów w formie napiwków, co utrudnia dokładne wyliczenie ich zdolności kredytowej. Dodatkowo, sektor ten jest podatny na kryzysy ekonomiczne, co w oczach banków zwiększa ryzyko zatrudnienia.
5. Transport i usługi kurierskie (freelancing)
- Przykłady zawodów: kurier, kierowca aplikacji transportowych (np. Uber, Bolt).
- Powód obniżonego scoringu: Praca jako kurier lub kierowca w aplikacji często wiąże się z nieregularnym czasem pracy oraz dochodami, które zależą od liczby zleceń lub klientów. Banki uznają te zawody za mniej stabilne, co może prowadzić do niższej zdolności kredytowej.
Dodatkowe czynniki zawodowe obniżające zdolność kredytową
- Praca za granicą lub wynagrodzenie w walutach obcych
Osoby pracujące za granicą mogą napotykać trudności w ocenie zdolności kredytowej, zwłaszcza gdy ich dochody są nieregularne lub zależne od zmiennych kursów walutowych. Banki często stosują dodatkowe obniżki zdolności kredytowej w przypadku dochodów uzyskiwanych w obcej walucie. - Freelancing i działalność gospodarcza z krótkim stażem
Osoby, które dopiero rozpoczęły działalność gospodarczą lub pracują jako freelancerzy, mogą mieć trudności z udowodnieniem stabilności dochodów. Banki zwykle oczekują co najmniej 2-letniego doświadczenia w działalności gospodarczej i weryfikują regularność przychodów. - Branża budowlana
Chociaż zapotrzebowanie na specjalistów w branży budowlanej jest wysokie, to jednak sektor ten cechuje się podatnością na zmiany koniunkturalne, a zatrudnienie w tej branży może być postrzegane jako mniej stabilne, zwłaszcza gdy pracownicy są zatrudnieni na umowy terminowe lub sezonowe. - Brak formalnego zatrudnienia lub praca na czarno
Banki oceniają klientów wyłącznie na podstawie formalnych dochodów. Osoby, które nie są zatrudnione legalnie, nie będą mogły wykazać dochodów, co całkowicie wyklucza je z możliwości kredytowych. - Branża finansowa, ale na niższych stanowiskach
Choć sektor finansowy ogólnie postrzegany jest jako stabilny, osoby zatrudnione na stanowiskach operacyjnych, takich jak kasjerzy czy asystenci, mogą być bardziej podatne na rotację stanowisk i zmienność dochodów, co w pewnym stopniu ogranicza ich scoring kredytowy.
Wskazówki dla osób pracujących w branżach wysokiego ryzyka zawodowego
Dla osób, które wykonują zawody z powyższej listy lub pracują w branżach niestabilnych, istnieje kilka praktycznych sposobów na poprawę swojej zdolności kredytowej:
- Wydłużenie stażu pracy lub wykazanie ciągłości dochodów – regularne przychody przez dłuższy czas (przynajmniej rok) mogą wpłynąć na pozytywną ocenę kredytową.
- Przejście na umowę o pracę, jeśli to możliwe – nawet czasowa umowa o pracę daje większe szanse na pozytywną decyzję kredytową niż umowy cywilnoprawne.
- Dokumentacja dochodów pozapłacowych – napiwki lub dodatkowe zlecenia, choć trudniejsze do udokumentowania, mogą być wykazywane w historii przelewów bankowych jako dodatkowe dochody.
- Zredukowanie istniejących zobowiązań finansowych – osoby z niestabilnym zatrudnieniem powinny unikać obciążeń, takich jak wysokie limity na kartach kredytowych czy leasingi, aby zwiększyć swoją zdolność kredytową.
- Zwiększenie wkładu własnego – większy wkład własny zmniejsza ryzyko dla banku, co może pomóc w uzyskaniu kredytu nawet przy nieco niższym scoringu zawodowym.
Podsumowując, stabilność dochodów i forma zatrudnienia są dla banków równie ważne jak historia kredytowa. Warto świadomie wybierać ścieżki zawodowe i dążyć do stałego formalnego zatrudnienia, co w dłuższej perspektywie korzystnie wpłynie na zdolność kredytową. Więcej porad na temat poprawy zdolności kredytowej znajdziesz na orlikowski-finanse.pl.